Ưu nhược điểm của các tầm soát ung thư

Dưới đây là những đánh giá dựa trên bằng chứng về lợi ích và rủi ro của các loại xét nghiệm tầm soát ung thư phổ biến nhất. 

Tầm soát ung thư đại trực tràng

Bác sĩ có thể kê đơn một bộ dụng cụ mang về nhà; bạn sẽ gửi mẫu bệnh phẩm phân đến để kiểm tra máu vi thể hoặc chỉ dấu ADN của ung thư. Nhưng tiêu chuẩn vàng là soi đại tràng, một thủ thuật ngoại trú thường phải dùng thuốc an thần. Bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa sẽ sử dụng ống soi có gắn camera nhỏ để kiểm tra bên trong đại tràng. Soi đại tràng sigma, chỉ kiểm tra một phần ba dưới của đại tràng, và chụp đại tràng cắt lớp, sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh đại tràng, được sử dụng ít thường xuyên hơn.

Tại sao cần thực hiện: Để phát hiện polyp đại tràng, có thể trở thành ung thư.

Dành cho: Nói chung được bắt đầu ở tuổi 50, mặc dù Hội Ung thư Mỹ (ACS), dựa trên bằng chứng về gia tăng ung thư đại trực tràng ở những người trẻ, gần đây đã khuyến nghị sàng lọc lần đầu ở tuổi 45.

Nếu bạn lo lắng về ung thư đại trực tràng hoặc có nguy cơ cao hơn vì có người thân trong gia đình được chẩn đoán ở độ tuổi 40 và 50, thì bạn có thể quyết định tầm soát trước tuổi 50. Các khuyến nghị khác bao gồm sàng lọc 10 năm một lần bằng nội soi, cứ 5 năm một lần với soi đại tràng sigma, hoặc mỗi một đến ba năm một lần với xét nghiệm phân (tùy theo loại xét nghiệm).

Những người từ 76 đến 85 nên nói chuyện với bác sĩ về việc liệu có cần tầm soát hay không. Ở tuổi 80, các nguy cơ của soi đại tràng như rách đại tràng và các biến chứng gây mê tăng lên.

Kết quả: Những phát hiện đáng ngờ trên bất kỳ lần tầm soát ít xâm lấn nào, bao gồm soi đại tràng sigma, thường sẽ có nghĩa là bạn sẽ được khuyên nên soi đại tràng.

Tầm soát ung thư miệng và cổ

Bác sĩ thường tiến hành những khám xét thực thể bao gồm mặt, cổ, mũi, miệng và họng trong khám sức khỏe định kỳ.

Tại sao cần thực hiện: Để kiểm tra ung thư và tiền ung thư.

Dành cho: Các bệnh viện và phòng khám thường tổ chức các buổi khám miễn phí, nhưng các tổ chức y tế lớn như USPSTF, ACS và Hội Nha khoa Mỹ (ADA) không khuyến nghị tầm soát cho người khỏe mạnh.

Kết quả: Nếu phát hiện bất kỳ điều gì nghi ngờ, bác sĩ sẽ tiến hành sinh thiết và loại bỏ tổn thương nếu nó là ung thư. Hầu hết các khối được tìm thấy là vô hại, do đó, việc khám có thể dẫn đến dương tính giả cũng như sinh thiết và điều trị không cần thiết.

Tầm soát ung thư da

Bác sĩ sẽ kiểm tra da của bạn bằng mắt thường.

Tại sao cần thực hiện: Đối với các chỉ báo của ung thư da. Tỷ lệ u hắc tố ác tính, loại ung thư da chết người nhất, đã tăng trong 30 năm qua.

Dành cho: Những người bị tăng nguy cơ - nam giới trên 50 tuổi và những người có hơn 50 nốt ruồi; những người có nốt ruồi lớn, bất thường, da trắng, hoặc giảm khả năng miễn dịch; hoặc những người có tiền sử cá nhân hoặc gia đình mạnh về ung thư da - nên được tầm soát, theo Hội Da liễu Mỹ. Nếu bạn nằm trong số đó, hãy nói chuyện với bác sĩ da liễu về tần suất đi khám.

Tất cả mọi người đều nên quen thuộc với những nốt sạm màu, nốt ruồi và tàn nhang của mình, và đến gặp bác sĩ da liễu nếu nhận thấy những nốt bất thường, bao gồm những nốt đang thay đổi, ngứa hoặc chảy máu.

Kết quả: Bác sĩ có thể sinh thiết nốt nghi ngờ. Đối với ung thư da đã được chẩn đoán, điều trị phụ thuộc vào loại và phạm vi.

Cẩm Tú

Theo CR

Đừng quá lo lắng khi bị HbsAg (+)!

Xét nghiệm HBsAg dương tính (+) là trường hợp rất hay gặp. Đã có nhiều người mất ăn mất ngủ, tốn tiền vô ích chỉ vì kết quả xét nghiệm HBsAg (+) khi gặp phải thầy thuốc không có tâm trong khi HBsAg (+) chưa phải là đã dính bệnh viêm gan siêu vi (VGSV) B.

Cứ 10 người xét nghiệm, thì 2 người có HBsAg (+)

 

Hầu như những đợt khám sức khỏe tổng quát tại đơn vị, cơ quan nào đó, thì cũng có một số người có kết quả xét nghiệm HBsAg (+). Anh Nguyễn Đức Liên (ngụ ở TPHCM) tỏ ra khá lo lắng khi mới đây cơ quan anh tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho nhân viên, và kết quả xét nghiệm máu của anh có HBsAg (+).

 

Lo lắng, nhưng cũng nghi ngờ với kết quả xét nghiệm ấy, anh Liên đã đến Viện Pasteur TP.HCM để xét nghiệm kiểm tra lại, và thật bất ngờ lần xét nghiệm này (cách lần xét nghiệm trước không bao lâu) lại cho kết quả HBsAg âm tính (-)! Nhờ vậy, anh an tâm đi tiêm ngừa, với lòng nhẹ nhõm không còn lo lắng nữa.

 

Còn anh Tr. V. Th., có vợ là nhân viên y tế đang công tác tại một bệnh viện ở TPHCM, nhưng khi qua xét nghiệm, anh cũng dương tính với HBsAg. Sau đó, anh đã xé phần báo kết quả vì sợ bị... vợ biết!

 

"Nhiều trường hợp thầy thuốc không có tâm, đã lạm dụng trong việc điều trị VGSV B, chỉ tội nghiệp người bệnh "oằn mình" chịu một khoản tiền thuốc khá lớn hằng tháng" - đó là lời cảnh báo của các bác sĩ chuyên khoa!

 

Theo Bác sĩ Trương Hữu Khanh - Trưởng khoa Nhiễm (Bệnh viện Nhi đồng 1, TP.HCM): "Kết quả xét nghiệm HBsAg (+) là rất thường gặp ở người dân trong nước, bình quân, cứ xét nghiệm máu trên 10 người, thì có 2 người cho kết quả HBsAg (+).

 

Tuy nhiên, đây chỉ là những người lành mang trùng; đó là chưa nói đến độ tin cậy về xét nghiệm của một số nơi, có thể cho kết quả dương tính giả (có thể do kỹ thuật làm; do kíp - loại test dùng trong xét nghiệm không tốt...)!  Chính vì vậy, khi làm xét nghiệm cần chọn nơi đáng tin cậy (như Viện Pasteur, hay các cơ sở y tế lớn...)"!

 

Tương tự, bác sĩ Bành Vũ Điền - Trưởng khoa Viêm gan (Bệnh viện Chợ Rẫy, TPHCM) cũng cho biết: "HBsAg (+) chiếm khoảng 15% - 20% dân số trong nước. Nhưng đây chỉ là một xét nghiệm tầm soát, chỉ nói lên người đó có nhiễm siêu vi B thôi, chứ chưa hẳn đã là mắc bệnh VGSV B".

 

Theo bác sĩ Trương Hữu Khanh: "Một người có HBsAg (+) thì cần làm tiếp xét nghiệm men gan. Nếu men gan tăng trong vòng 6 tháng (làm lần đầu men gan tăng, theo dõi, mấy tháng sau làm lại cũng tăng) thì mới gọi là VGSV B mãn. Còn nếu men gan tăng, rồi giảm lại ở lần xét nghiệm sau trong vòng trước 6 tháng, thì đó chỉ là VGSV B cấp". Còn theo bác sĩ Bành Vũ Điền, kỹ hơn cần làm thêm xét nghiệm sinh học phân tử (định lượng HBV DNA).

 

Một người có kết quả HBsAg (+) thì các thành viên trong gia đình cần làm xét nghiệm kiểm tra xem có bị nhiễm bệnh chưa, có kháng thể chưa. Chỉ tiêm ngừa khi chưa bị nhiễm (HBsAg âm tính) hoặc bị nhiễm (HBsAg (+)) nhưng chưa có kháng thể. Còn xét nghiệm có HBsAg (+) nhưng đã có kháng thể rồi thì không cần tiêm ngừa.

 

VGSV B lây qua đường máu, đường tình dục, từ mẹ sang con (nhiều nhất là trong lúc sinh và sau khi sinh). Nếu bà mẹ đang mang thai, phát hiện bị nhiễm bệnh, thì con sinh ra phải được tiêm thuốc trong vòng 12 giờ đầu sau sinh và không được cho trẻ bú mẹ để tránh bị lây nhiễm bệnh. Đây là điều rất quan trọng, bởi nhiều bà mẹ mang thai không biết mình bị bệnh, nên không có biện pháp phòng cho con khiến trẻ bị lây nhiễm (70% trẻ bị lây nhiễm trong năm đầu).

 

Người lành mang trùng cũng có thể lây bệnh cho người khác, vì thế cần phải dùng bàn chải đánh răng riêng, dao cạo râu riêng... Ăn uống chung, tiếp xúc không làm lây bệnh, trừ khi bị chảy máu. Đối tượng dễ bị lây nhiễm là nhân viên y tế (gặp nhiều nhất), cô giáo nhà trẻ.

 

Khi nào mới cần điều trị?

 

Bác sĩ Trương Hữu Khanh cho rằng, đối với những trường hợp bị VGSV B cấp, triệu chứng bệnh biểu hiện bao gồm: vàng da, nước tiểu vàng, sốt nhẹ, chán ăn, rối loạn tiêu hóa... chỉ cần nhập viện để được theo dõi. Cần nghỉ ngơi, dùng ít thuốc bổ, ăn uống làm nhiều bữa để dễ dung nạp; hạn chế dùng một số loại thuốc, thực phẩm (bia, rượu...) có hại đến gan. Đa phần ở thể cấp, bệnh sẽ tự lui.

 

Còn theo bác sĩ Bành Vũ Điền: "Có một điểm đặc biệt là, những người trên 20 tuổi nếu mắc bệnh, thì diễn tiến bệnh thường lành tính hơn. Nghĩa là, bệnh thường ở thể cấp tính, không cần chữa thuốc đặc hiệu, bệnh cũng sẽ tự khỏi. Chỉ độ 10% trường hợp có thể diễn tiến sang bệnh mãn tính.

 

Tuy nhiên, thực tế hiện nay có quá nhiều bác sĩ vì không nắm chuyên môn hay vì lý do khác đã lạm dụng trong việc điều trị, điều trị không đúng, chỉ khổ cho người bệnh. Nguy hiểm nhất là mắc bệnh ở trẻ sơ sinh: hơn 90% sẽ diễn tiến sang mãn tính vì nhiều trường hợp mắc bệnh nhưng không có biểu hiện lâm sàng rõ (chỉ qua xét nghiệm mới biết). Đây mới thực sự là mối nguy, bởi không những bệnh dẫn đến mãn tính nặng, mà còn là mầm bệnh làm lây lan cho người khác". 

 

Việc điều trị VGSV B mãn tính có rất nhiều phác đồ, tuy nhiên đây là những thuốc rất đắt tiền và thời gian điều trị rất lâu, tính bằng năm, phần lớn là điều trị ngoại trú. Nếu bị bệnh mãn tính cần chọn thầy thuốc có chuyên môn để được theo dõi, điều trị lâu dài, nhiều khi suốt đời.

 

Nếu bệnh mãn tính mà không chữa trị có thể dẫn đến xơ gan, ung thư gan (tỷ lệ dẫn đến xơ, ung thư gan dưới 20%). Cũng có trường hợp bệnh mãn tính, nhưng cũng tự hết.

 

Theo Thanh Tùng

 Thanh niên

Những nguyên tắc "vàng" cần biết khi mua nhà để tránh bị lừa đảo!

Mua nhà là việc trọng đại trong đời người, có nhiều gia đình phải tích cóp nhiều năm mới có đủ tiền để mua nhà ở và không phải ai cũng hiểu biết các thủ tục cần có để đảm bảo an toàn khi giao dịch mua bán nhà cửa.

Điều “tối quan trọng” cần biết khi mua nhà

Trong thực tế, không ít trường hợp người mua nhà gặp phải kẻ lừa đảo hay vướng mắc pháp lý mà rơi vào tình cảnh nhà không có, tiền cũng không còn. Hôm nay, luật sư Nguyễn Đức Chánh sẽ tư vấn cho bạn đọc các vấn đề pháp lý khi mua nhà ở để tránh các rủi ro không đáng có.
Thưa luật sư, trước khi đặt cọc hoặc ký hợp đồng mua bán/chuyển nhượng thì người mua cần tìm hiểu thông tin gì để tránh các rủi ro pháp lý?
L.S Nguyễn Đức Chánh: Trước khi quyết định, người mua nhà ở cần tìm hiểu thêm các thông tin sau về nhà ở mùa mình dự định mua:
Thứ nhất, thông tin về quy hoạch tại UBND phường, quận để được cung cấp thông tin quy hoạch.
Thứ 2, liên hệ với tổ chức hành nghề công chứng để tìm hiểu thông tin ngăn chặn, hạn chế giao dịch.
Thứ 3, cần tìm hiểu thông tin xem bên bán có phải thực hiện nghĩa vụ tài sản theo Bản án hoặc quyết định có hiệu lực của Tòa án hay không để xác định xem có phải trường hợp này bên bán đang tẩu tán tài sản để trốn tránh nghĩa vụ thi hành án hay không?
Ngoài ra, người mua nhà cũng cần tìm hiểu một số thông tin cần thiết khác như: Thông tin về chủ sở hữu nhà; Về diện tích nhà, đất trên Giấy chứng nhận và trên thực tế có phù hợp với nhau không, nếu có chênh nhau thì diện tích đó đang được sử dụng như thế nào? Có thuộc trường hợp lấn chiếm đất trái phép hay không? Có thuộc trường hợp xây sai phép hay không? Có thể hợp thức hóa diện tích chênh lệch này hay không?

Luật sư Nguyễn Đức Chánh tư vấn pháp luật trong Chương trình 3 phút cùng Luật sư.

Thưa luật sư, thực tế là dù rất cẩn thận nhưng nhiều người vẫn rơi vào cảnh tiền mất tật mang khi mua nhà vì những thủ đoạn tinh vi. Ông có thể chia sẻ thêm các kinh nghiệm cho bạn đọc khi đi mua nhà ở hay không?
L.S Nguyễn Đức Chánh: Nhà, đất là tài sản có giá trị lớn. Có khi chúng ta phải làm việc cật lực, tích góp trong thời gian dài mới dành dụm được khoản tiền để mua. Vì vậy, nếu xảy ra rủi ro hay lừa đảo trong việc giao dịch nhà, đất thì có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng. Nên trước khi ký hợp đồng mua bán/chuyển nhượng thì người mua nhà nên cần tìm hiểu rõ thông tin pháp lý như tôi đã tư vấn ở trên.
Ngoài ra, người mua nhà có thể tìm cách để dò hỏi thông tin từ những người hàng xóm nơi căn nhà mà mình dự định mua để xem tình trạng căn nhà; thông tin về chủ sở hữu là người như thế nào? Về những người sinh sống trong nhà hoặc về hàng xóm xung quanh….
Từ những thông tin này, người mua nhà có thể hạn chế được phần nào rủi ro về pháp lý hay tranh chấp về sau.
Xin cám ơn Luật sư về những trao đổi thiết thực cho bạn đọc Dân trí trong chương trình này.

Tùng Nguyên

https://dantri.com.vn/ban-doc/nhung-nguyen-tac-vang-can-biet-khi-mua-nha-de-tranh-bi-lua-dao-20181107075253245.htm