Singapore

1. Thật sự mà nói, nước ta chưa hề có thành phố đúng nghĩa. Sài Gòn, Hà Nội, Đà Nẵng, Hải Phòng… chỉ là các thị trấn khổng lồ. Nếu muốn xem một thành phố thật sự, mình có thể đến Mỹ, Trung Quốc, châu Âu, Nhật, Hàn, Úc,.. Nhưng xin visa rất khó, vậy phải làm sao?

Hãy đi Singapore. Đây là quốc gia thuộc phát triển DUY NHẤT miễn visa du lịch cho người Việt. Mỗi chúng ta nên đến đây 1 vài lần để thấy cách quy hoạch đô thị, văn minh đô thị. Phải tận mắt quan sát và quan sát thật nhiều, mới có thể về nước, tự mình điều chỉnh hành vi của mình. Đi mới thấy nhà ống lô nhô, phân lô bán nền, hẻm nhỏ ngõ nhỏ, xe máy, chen ngang, bóp còi, nói to nơi công cộng, bán buôn vỉa hè, tiểu ngoài đường, khạc nhổ, xả rác xuống đất, xuống sông, giành vô thang máy, không xếp hàng nơi công cộng, không chịu đi bộ, chụp hình người khác mà không xin phép, vô quán cà phê nhìn người này người kia soi mói, quan tâm đời tư người khác, va chạm nhau thì giận dữ la hét đánh đấm…là lối sống chưa văn minh.

Dân các nước khác phải phỏng vấn hoặc bay rất lâu để được 1 lần đặt chân lên Singapore, mình có đặc lợi là công dân Việt Nam, họ cho qua dưới 1 tháng du lịch không cần xin phép trước. Biết tiếng Anh thì tự đi. Hem biết thì mua tua. Hạ tầng của Mỹ, châu Âu…cũng hem có hiện đại bằng Singapore và Thượng Hải.

Phần lớn người Singapore đi lại bằng phương tiện công cộng. Mọi con đường dù to dù nhỏ, lane trong cùng, sát vỉa hè là lane của xe buýt, có ghi chữ BUS ONLY. Vỉa hè có mái che cho người đi xe buýt từ bến vô các toà nhà. Xe buýt hưởng mọi đặc quyền ưu tiên là dấu hiệu nhận biết một thành phố. Khi bạn muốn trở thành cư dân đô thị, bạn phải nắm bản đồ, thời gian biểu của các tuyến xe buýt, tàu điện. Thâm Quyến, Hongkong, Bắc Kinh, Quảng Châu, Seoul, Tokyo, Dubai....là những thành phố đúng nghĩa, họ đều phải ưu tiên PHÁT TRIỂN PHƯƠNG TIỆN CÔNG CỘNG, nếu không thì chỉ là thị trấn lớn. Nhiều thành phố trên thế giới đã sang Singapore, đi lang thang mọi ngóc ngách, chụp hình, làm báo cáo để trở về quy hoạch cho thành phố của họ. 

2. Dân Đài Bắc có khẩu hiệu "hãy nhanh nhẹn như người Singapore". Năng suất lao động chính là 1 trong những chìa khóa đưa quốc gia này trở nên thịnh vượng.

Công sở ở Singapore mở từ 9-10h sáng đến khuya, ai hết việc mới về. Ở Marina Bay, nhìn vào các cao ốc, bạn sẽ thấy nhiều VP sáng đèn cả đêm. Đừng ngạc nhiên nếu bạn bè hẹn mình cà phê hay uống bia lúc 11h tối, giờ đó nó mới xong việc. Lương lao động phổ thông/sinh viên làm thêm được trả theo giờ, ví dụ 8-12SGD/h nếu bưng phở. Ở Sing, làm gì cũng phải thiệt nhanh và tập trung, bưng ra xong chạy vô bưng tô khác liền, bưng chậm quá sẽ bị chủ xô té ngã dập mặt vô tô phở. Lúc không có khách, nhân viên phải nhìn ngó khắp, lau chùi từng mm bàn ghế, kính, toilet, …TUYỆT ĐỐI KHÔNG ĐƯỢC NGỒI mà không làm gì hoặc ôm ĐT. Nếu mặt mũi nhăn nhó cau có thì cũng bị chủ đuổi. Cuối ngày nó kêu mình lại trả tiền rồi nói "you are very good but not suitable in here lah". Người về hưu ở Singapore cũng đi làm, đừng ngạc nhiên khi thấy toàn người già làm nghề quét dọn. Một số người già vì mưu sinh, một số khác thì làm cho vui, giúp thành phố họ thêm sạch sẽ.

Nhân viên ở các công sở nếu mò cả buổi chưa xong cái báo cáo sẽ bị sếp xô té dập mặt vào màn hình máy tính. Sếp giao việc sẽ không bao giờ có câu "làm sớm nha em". Sớm là bao lâu, nói ngây ngô vậy thì nhân viên nó khinh cho. Giao việc, họ giao luôn deadline (mốc) để hoàn thành. Ví dụ "các cửa hàng bán Smartphone ở Orchard Road, 3h45 chiều thứ 6 nộp". Rồi hết, không nói tiếng nào nữa. Nhân viên tự triển khai. Tự hiểu là báo cáo sẽ có đầy đủ tên cửa hàng, chủ cửa hàng, giờ mở cửa đóng cửa, doanh số trung bình, đang bán loại ĐT gì, giá cả, nguồn hàng, khả năng hợp tác với hãng mình…chứ không có chuyện đứng ẹo 1 bên hỏi "thưa sếp báo cáo gồm những cái gì ạ". Nếu mình hỏi như vậy, sẽ bị quánh giá là "thiếu i-ốt". Sếp đang cầm ly cà phê trên tay, nghe mình hỏi mấy câu "ngu dưới mức bình thường này" sẽ tạt thẳng ly cà phê vào mặt cho chừa cái thói ít động não. Làm thế nào có được thông tin cho báo cáo đó thì tự suy nghĩ, nghĩ không ra thì qua Mỹ làm, nhé. Phải soáng tộ. Không có chuyện 1 tuần trôi qua mà không có thành tựu. Báo cáo cuối tuần mà đứa nào ghi "xin báo cáo là tuần này, em không có gì mới, mọi thứ y chang tuần trước" thì bye em.

Nhân viên thực tập hoặc thử việc, mặt mũi phải lanh lợi, tay chân phải hoạt bát, vừa đi vừa chạy mới được giữ lại. Ngày xưa, sinh viên quốc tế được vay vốn, ở lại làm 3 năm trả nợ. Tuy nhiên, gần đây nhiều bạn vẫn cứ nợ hoài vì không ai nhận do chậm chạp lề mề, nên chương trình cũng dẹp. Hãy nhìn người quét dọn ở sân bay Changi, họ vừa đi vừa chạy, liếc nhìn chỗ nào bẩn là lao tới hút bụi hay nhặt rác lên liền, không hề tò mò tiểu nông nhìn người khác. Ông lái xe buýt hop-on hop-off thì đeo headphone trên đầu, 2 tay cầm vô lăng , miệng thuyết minh cho khách, không cần hướng dẫn viên du lịch. Cả đất nước vừa đi vừa chạy từ mờ sáng đến tối khuya. Nên dù chỉ có 5.5 triệu dân, nhưng họ đã làm ra tài sản gần 400 tỷ đô, (mình 99 triệu dân và tài sản chỉ có 360 tỷ, số liệu World Bank 2021). Do vậy, mình qua Singapore bây giờ mình chơi, thì coi như mình sống thọ tới mấy trăm tuổi. Singapore bây giờ chính là Việt Nam năm 2100, vì mình đi sau, thu nhập bình quân hiện giờ đang bằng nước bạn mấy chục năm trước. Sẽ tới lúc tươi đẹp như Singapore. Chỉ là người dân chậm quá, làm việc tốc độ chút nữa thì hay. Các nước nghèo như Bangladesh, Philippines, Indonesia, Campuchia, Lào....đều tốc độ làm việc rất chậm. Người Israel, Dubai, UAE, Qatar, Hàn, Trung Quốc đại lục, Đài, Hongkong,...tuy không tốc độ bằng người Singapore nhưng cũng rất nhanh so với phần còn lại của châu Á.

P.S: Chi tiết xô dập mặt vô tô phở hay tạt ly cà phê là hư cấu cho dễ nhớ chứ người ta không rảnh mà xô hay tạt đâu, mình chậm là họ cám ơn rồi mời đi liền à. Họ thậm chí không bực mình hay tranh cãi, ngoài đường lẫn trên mạng, vì thấy tốn thời gian. Họ quý từng phút làm việc để kiếm tiền và khẳng định mình.

Đi đi, thay đồ lên đường nào các bạn. Du học, du lịch, du ngoạn, du hành, du gì cũng được, miễn có chữ du (trừ du đãng, du côn hẻm dễ thương).

Singapore

1. Thật sự mà nói, nước ta chưa hề có thành phố đúng nghĩa.

Các quốc gia vùng Vịnh- Bài học, việc học

1. Người ta hay đùa rằng, các quốc gia vùng Vịnh cứ kẹt tiền thì ra giếng sau nhà múc dầu lên bán, thực tế đó là chuyện của 50 năm trước. Có tiền, họ đầu tư cơ sở hạ tầng và chọn tiếng Anh làm ngôn ngữ thứ nhất (ngoài ngôn ngữ mẹ đẻ) cho toàn dân theo học (bắt buộc, nhiều nước chỉ còn dạy tiếng Ả Rập ở các môn văn, lịch sử, giáo dục công dân còn lại các môn học khác chuyển qua tiếng Anh học hết. Môn chiếm nhiều thời gian nhất trong ngày của 1 học sinh vùng Vịnh là môn thể dục!). Họ luôn nói rằng, mỏ dầu chúng ta sắp hết, chỉ còn mỏ dầu trong đầu là vĩnh viễn, mọi người phải biết "học để làm", học để biết cách thuê người nước khác làm tiền cho nước mình. 

 

Điển hình như Ả Rập Sau-di, quốc gia top đầu về lượng sinh viên du học tại Mỹ và châu Âu. Sau khi học xong, họ về nước ngay lập tức chứ không ở lại xin việc, về để mở cơ ngơi làm ăn, chủ yếu các ngành nghề không liên quan đến dầu khí. Họ học không vì bằng cấp, mà học để biết cách làm. Dubai, Qatar hay nhiều thành phố vùng Vịnh đã trở thành các trung tâm du lịch, tài chính, thể thao, hậu cần, vận tải. Các doanh nhân ở đây biến lợi thế nằm giữa lục địa Á-Phi-Âu thành ngoại tệ. Các sân bay ở Dubai, Doha…không ngừng mở rộng quy mô, làm cơ sở cho 3 hãng hàng không lớn nhất ở Trung Đông, đều được xếp hạng 5 sao, là Emirates, Qatar và Etihad. Mỗi hãng có mấy trăm chiếc máy bay, tổ chức đi thu gom khách từ Phnom Pênh đến Mumbai, Tokyo, Thượng Hải….rồi chở về trung điểm. Từ đó, họ túa đi mọi thành phố lớn ở châu Âu và châu Phi.

Các sân bay ở đây hoạt động 24/24 và các chuyến bay nối tiếp nhộn nhịp vô cùng, các xe buýt chở đầy khách từ cửa này đến cửa kia trong sân bay, băng qua những con đường đầy cát của sa mạc. Nóng thì bật máy lạnh, chứ có gì đâu mà thở với than. Công nhân viên phần lớn là người nước ngoài, chứ dân Ả Rập ở đây chỉ làm chủ. Trên các chuyến bay, tiếp viên phi công đủ thành phần quốc tịch, chỉ có máy bay, sân bay, tiền lãi…là của người Ả Rập. Họ có văn phòng tuyển nhân lực ở các nước. Ở Ấn, họ tuyển ở Mumbai, Chennai và New Delhi. Ở Trung Quốc, họ đặt ở Thâm Quyến, Thượng Hải, Bắc Kinh. Ở Đông Nam Á, họ đặt ở Singapore và Kuala Lumpur. Các bạn trẻ phải tự nộp hồ sơ và sang đó phỏng vấn, ngày nào cũng có tuyển. Các bạn trẻ mới ra trường ở Đông Nam Á rất thích công việc tiếp viên hàng không hay nhân viên mặt đất ở sân bay trung chuyển, thường làm 2-3 năm để kiếm ít tiền trước khi về nước làm ăn.

2. Chúc các bạn trẻ tự tin trở thành công dân toàn cầu. Làm việc ở Trung Đông, giá cả sức lao động là công bằng cho mọi quốc tịch. Họ không quan tâm bằng cấp, high school là đủ, miễn tiếng Anh giao tiếp tốt. Nhưng phải thể dục thể thao để khỏe mạnh, chịu đựng được cường độ làm việc với "con nhà người ta". Con nhà người ta bây giờ là Mary, Zhu Xiao, Sasaki, Peter, Mohamed, Naidu…nên mình phải cao lớn, khỏe mạnh, đẹp đẽ ngang hàng với họ. Dẹp thói quen dặt dẹo với ipad laptop mà đầu tư cho thể lực và trí lực đi, để phân công lao động quốc tế. Lương khởi điểm của sinh viên tốt nghiệp không phải 5-6 triệu nữa mà là 2000-3000 đô la Mỹ, cứ tiếng Anh rào rào, thêm 1 ngoại ngữ nữa, cơ thể cân đối khoẻ mạnh, phong thái tự tin là làm quốc tế, nhường cơ hội việc làm trong nước lại cho mấy bạn không rành ngoại ngữ, họ chỉ lưu loát tiếng Việt thì chỉ tìm được việc trong nước thôi.

Mình lương cao nên về quê hương Cà Mau xài tiền như nước, gián tiếp làm cho quê nhà giàu có hơn, đừng có trả giá kỳ kèo với tiểu thương tội nghiệp. Ví dụ 1 con cua Cà Mau, dân địa phương lật qua lật lại chê óp chê nhỏ, mình phá giá liền, mua con cua đó gấp chục lần trong sự ngỡ ngàng của thực khách bản địa. Người thì nước hoa sực nức, ăn vận sang trọng, mở miệng nói tiếng Anh lơ lớ, người ta đang hâm mộ nên phải chảnh lên. Giả bộ rút ví ra boa luôn chị bán cua 1 triệu, nói chụy ơi hấp bia Corona giùm em nghen chị, làm chị ấy lúng túng chơi, dưới quê có ai biết bia Corona là bia gì. Người bán vé số tới, mình rút tiền mua luôn 1 cọc. Kệ, giúp họ, phân phối lại thu nhập cho người không có cơ hội kiếm tiền như mình. Ai nói mình cứ quăng cục tiền cho họ, tự động họ lật mặt khen mình nức nở ngay.

3. Nói giỡn chứ các bạn trẻ lo đầu tư vào tài sản của mình đi. Chuẩn quốc tế hết đi. Chỉ có 4 loại tài sản là vốn sống, nhân cách, thể lực và trí lực. Còn lại là phương tiện hết. Bằng cấp chỉ là miếng giấy chứng nhận trong một thời gian nào đó có vượt qua 1 kỳ sát hạch. Biệt thự chung cư cũng chỉ là phương tiện trú ngụ (giống cái hang đá ngày xưa), siêu xe (xe hơi xe máy cũng như xe ngựa cách đây mấy trăm năm) hay tiền bạc (đô la vàng bạc cũng chỉ là phương tiện trao đổi hàng hóa, giống vỏ sò cách đây 2000 năm). Đừng nhầm mà đầu tư cho phương tiện, giống cách đây 2000 năm, nhiều người ngây ngô đầu tư xây dựng hang đá thiệt đẹp, xe ngựa thiệt to, vỏ sò thiệt nhiều…rồi lúc đó khoe khoang này nọ, nói để dành cho con cháu, giờ có dùng nữa đâu? Nên giờ mình đầu tư biệt thự, tiền bạc, xe cộ…2000 năm nữa tụi nhỏ nó cười mình chết. Ông tổ bà tổ để lại một ngành nghề cho người dân sau này biết cách làm ăn, một nhân cách lấp lánh, một trí tuệ lung linh.

Mình sẽ là ông tổ bà tổ danh giá.
Ăn trưa cùng Tony.