(FB TS Chang hoang dã)
Chào các cậu, bài viết trước của tớ về việc phân loại rác được các cậu đón nhận nồng hậu quá 😁, nên tớ nhận được rất nhiều câu hỏi về ủ phân xanh - composting. Tớ đã tập hợp các câu hỏi để trả lời chung trong post này.
Việc ủ phân xanh rất đơn giản, nhưng nó cũng...phức tạp hơn việc chỉ đơn thuần là đào hố hay dùng thùng để đựng thực phẩm và chờ nó thối rữa đó các cậu ạ!
Để có 1 thùng compost thực sự hiệu quả thì nó cần có sự cân bằng giữa nguyên liệu nâu (carbon material: báo, giấy, rơm rạ, lá khô.vv..), nguyên liệu xanh (thực phẩm thừa bỏ đi), không khí và nước. Vì vậy mà khi thùng ủ của các cậu có mùi, ruồi nhặng, kiến v..v. đều do chưa đạt được sự cân bằng này.
Các cậu cũng cần nhớ nhé: thực phẩm thừa nếu đem chôn dưới đất (hay đậy kín trong thùng), trong điều kiện thiếu không khí sẽ sản sinh ra khí methan - một loại khí còn gây hại gấp 26 lần khí CO2 trong việc tạo ra hiệu ứng nhà kính. Vậy nên, nếu các cậu ủ phân xanh để làm giảm khí thải và giảm carbon footprints của bản thân thì tuyệt đối đừng lấp kín hố hay đậy chặt thùng ủ phân nhé!
THÙNG Ủ PHÂN CÓ MÙI, THU HÚT RUỒI NHẶNG VÀ DÒI
Đây là câu hỏi tớ nhận được nhiều nhất. Và gần như sau khi hỏi ra thì ai cũng trả lời là do các bạn ý đậy kín nắp thùng. Khi bạn đậy chặt nắp thùng ủ phân, ở điều kiện thiếu không khí thì những vi sinh vật và vi khuẩn hiếu khí có lợi, giúp phân hủy những thực phẩm thừa này không thể sinh sôi và "làm việc" của chúng được. Khi đó, vi khuẩn yếm khí sẽ phát triển, tạo ra mùi hôi thối và thu hút ruồi nhặng.
Ngoài ra, còn có thể có những nguyên nhân như cậu cho quá nhiều rác thực phẩm nhưng không có đủ mùn gỗ, giấy báo.v.v. để hút bớt ẩm, khiến cho thùng ủ của cậu có quá nhiều nước. Ngoài ra, cũng tránh tuyệt đối việc đổ cả nước thải (nước vo gạo, rửa bát.v.v.) vào thùng ủ phân. Để giữ cho môi trường thùng ủ được cân bằng (áp dụng cả cho việc đào hố ủ phân), thì cậu nên giữ tỷ lệ tương đối giữa nguyên liệu nâu và xanh. Một cách đơn giản để chắc chắn không quên là luôn có 1 thùng đựng lá cây khô, mùn gỗ hoặc giấy báo xé nhỏ bên cạnh thùng ủ. Cuối mỗi ngày sau khi đã cho hết thực phẩm thừa thì rải luôn 1 lớp vật liệu nâu lên trên cùng. Đó là lớp trên cùng vừa giúp giữ ẩm, nhưng cũng hút ẩm và làm sạch mùi cho thùng ủ nhà mình.
THÙNG Ủ CÓ KIẾN
Đa phần là do quá khô. Có thể là cho quá nhiều nguyên liệu nâu mà không đủ nguyên liệu xanh. Có thể cho một chút nước và đảo thùng ủ để đảm bảo độ ẩm và cân bằng lượng vật liệu cho vào thùng. Nếu đào hố ủ phân ở ngoài, có thể phun nước trực tiếp rồi đảo. Mặc dù vậy thì kiến cũng giúp quá trình compost diễn ra nhanh hơn, nên nếu có hố ở bên ngoài và không bị quá nhiều kiến thì các cậu cũng không nên lo lắng quá.
NHÀ CÓ QUÁ NHIỀU RÁC
Vài cách giúp việc này:
i) Hạn chế rác thải thực phẩm: Nhà tớ thì thường nấu luôn các loại vỏ có thể ăn được như vỏ cà rốt, vỏ khoai tây .v.v Những thực phẩm thừa như củ quả... có thể đông đá, đến khi đủ nhiều thì nấu lên làm vegetable stock.
ii) Cắt nhỏ thực phẩm thừa sẽ giúp đẩy nhanh quá trình phân hủy. Nhưng tránh dùng máy xay để xay nhé! vì như thế vừa tốn năng lượng lại đưa vào thùng ủ phân quá nhiều nước một lúc, dễ gây tình trạng bốc mùi.
Nếu hai cách trên vẫn không khả thi thì có thể xem xét:
Nuôi giun quế: Giun đẩy nhanh quá trình phân hủy, cũng vô cùng sạch sẽ, dễ làm, và tiện cho các hộ gia đình sống ở khu chung cư. Tham khảo ở: https://tranducmien.vn/thung-nhua-nuoi-giun-2
**Hot Composting: **Loại composting chúng mình thường làm là cold composting. Hot Composting có thể đẩy nhanh quá trình phân hủy lên đến hơn 26 lần, mặc dù nó đòi hỏi nhiều việc hơn và diện tích cũng lớn hơn cold composting.
Đây là trang website tớ thấy vô cùng là kiến thức cho việc compost mà các cậu có thể tham khảo: https://www.thespruce.com/search?q=compost
Ủ phân Bokashi: sử dụng chế phẩm EM: https://skythanhtran.com/u-phan-huu-co-bokashi-tu-rac-nha-bep/
Nếu bạn có điều kiện kinh tế, có thể sử dụng máy xử lý rác thải nhà bếp (khá là đắt đó!!): https://smartcaravietnam.com/en/
