Nhắc đến trầm hương, không phải ai cũng hiểu đúng về giá trị và cách phân biệt được các loại trầm.
Đứa con quý hiếm của mẹ thiên nhiên
Phần màu sẫm, loang lổ chính là là phần chứa trầm hương trên cây gỗ.
Trầm hương (tên khoa học: Agarwood) là tên gọi chung cho một chi thực vật thuộc họ Dó (aquilaria) gồm 17 loài. Phân bố rải rác ở các quốc gia Châu Á như Lào, Campuchia, Thái Lan, Indonesia, Trung Quốc,... và Việt Nam.
Trầm hương thực chất là lượng dầu kết tinh trong gỗ cây Dó. Lý do vì sao nó kết tụ như vậy thì ngày nay giới khoa học đã tìm hiểu và nắm rõ được quy luật và cách tạo trầm.
Cụ thể, khi cây Dó bị thương do các tác động bên ngoài như kiến đục, bom đạn, thiên tai, do chặt đẽo,... chất dầu trong cây tụ lại để kháng cự sự phá hoại nhiễm bệnh từ bên ngoài.
Qua hàng chục năm, thậm chí hàng trăm năm dưới sự tương tác của các loại nấm và các hoạt chất trong chất nhựa này, nó dần dần biến tính và trở thành trầm.
Do tính chất quý hiếm của mình, đa số trầm hương hiện nay được nuôi cấy tạo, không phải trầm hương tự nhiên.
Mặc dù vậy, quá trình này là hoàn toàn không thể nắm bắt. Tùy theo thời gian hình thành và mức độ nhiễm sẽ cho ra được những khối trầm to nhỏ, hình dáng, đặc điểm khác nhau.
Giá trị của trầm hương trên thị trường phản ánh mức độ hiếm có của chúng. Muốn tìm trầm phải đi vào những khu rừng sâu, nguy hiểm rình rập nên mới gọi là "ngậm ngải tìm trầm". Đổi lại, trầm hương tự nhiên mang hương gỗ nồng nàn, và có khả năng lưu hương lâu hơn so với trầm hương nuôi cấy.
Phân loại trầm hương, ngay cả chuyên gia cũng gặp khó
Hình chụp sắc nét khối trầm hương chìm nước. Thớ dầu đen và nhiễm phần lớn khối gỗ.
Trầm hương được phân định rất nhiều loại, tùy theo cảm quan của con người chứ chưa có "chuẩn mực" chính xác, bởi tùy theo mức độ bị thương của cây, cũng như tỷ lệ nhiễm dầu mà trầm hương sẽ có màu sắc, mùi vị khác nhau.
Theo kinh nghiệm dân gian, loại trầm hương hạng nhất tại Việt Nam đến nay vẫn là Kỳ nam, có giá lên đến nhiều tỷ đồng/mỗi kg. Đặc tính của loại này là có lượng dầu lớn nhất trong các loại trầm, mềm và dẻo, mùi hương đầy đủ vị cay, đắng, thơm, ngọt, khói xanh bay thẳng lên cao.
Kỳ nam được chia làm 4 loại, phân định rõ ràng qua tính chất và màu, vị, như Bạch kỳ (màu trắng ngà, vô cùng quý hiếm), Thanh kỳ (màu xanh xám), Huỳnh kỳ (màu vàng nâu), Hắc kỳ (màu đen chàm).
Các loại trầm hương ít quý hiếm hơn, xếp ở hạng hai, hạng ba, có tên gọi là Trầm (chia làm 6 loại) và Tốc (chia làm 4 loại).
Theo kinh nghiệm của một số chuyên gia, phải tìm cỡ 1.500 cây Dó mới có 1 cây có trầm, hơn 10.000 cây có trầm mới có 1 cây có Kỳ nam. Sự hình thành nên từng loại trầm hương có rất nhiều bí ẩn mà hiện nay vẫn còn để ngỏ.
Bên cạnh đó, thị trường trầm hiện nay cũng khiến người mua phải đau đầu bởi rất khó phân biệt đâu là trầm thật, đâu là giả trầm. Phải là người có kiến thức và từng tiếp xúc với trầm mới có thể phân biệt rõ các loại trầm.
Trầm Kỳ nam sắc trắng ngà đặc biệt quý hiếm.
Giá trị của trầm hương trong lịch sử Việt Nam
Trầm hương không chỉ là món quà quý hiếm từ thiên nhiên, mà còn chứa đựng cả nền văn hóa cổ đại của người Việt Nam.
Suốt chiều dài lịch sử, từ thời Thục An Dương Vương đến nay đã có không ít sử sách nói đến trầm hương Việt Nam. Thế kỷ thứ X, thời Vua Đinh Tiên Hoàng, các nghệ nhân đã dùng gỗ trầm hương để làm hòm gia bảo đựng áo long bào của hoàng đế.
Trầm hương quý cũng bởi vì nhiều công dụng trong chữa bệnh và định thần, cải thiện sức khỏe. Theo y học cổ truyền, trầm hương tính ôn, vị thơm, cay; vào các kinh thận, tỳ, vị; có tác dụng giáng khí, làm ấm thận, tráng nguyên dương, giảm đau và an thần.
Trầm thường được dùng điều trị các chứng đau ngực, đau bụng, nấc, nôn, hen suyễn, thận khí hư, bí tiểu tiện, nam giới tinh lạnh.
Ngoài ra, xông tinh dầu trầm hương sau một ngày mệt mỏi và áp lực công việc, giúp giải tỏa căng thẳng, ổn định tinh thần, an thần dễ ngủ, giúp giấc ngủ ngon và sâu hơn.
Trầm Hương – sản vật thiên nhiên độc đáo và quý hiếm – đang ngày càng được ưa chuộng bởi những công dụng tuyệt vời của nó. Tuy nhiên bởi có giá trị cao, thị trường Trầm Hương ngày càng khốc liệt và có vô số sản phẩm bị làm giả để đánh lừa người tiêu dùng.
Trên thị trường xuất hiện các loại trầm hương khác nhau. Vì vậy những ai quan tâm đến các sản phẩm từ Trầm Hương cần bỏ túi ngay cho mình những cách nhận biết gỗ Trầm Hương giả để tránh mua nhầm hàng kém chất lượng. Sau đây là 4 cách nhận biết và phân biệt Trầm Hương thật – giả, mời bạn cùng Thiên Mộc Hương tìm hiểu.
I. Trầm Hương là gì?
Trầm Hương là phần gỗ mục thơm hình thành trên thân cây Dó Bầu. Trong quá trình sinh trưởng, cây bị thương do côn trùng đục khoét, do thời tiết,… Gỗ sẽ tiết ra một lớp nhựa cây bảo vệ và che chắn vết thương. Dần dần cùng với sự kết hợp của nấm và vi khuẩn. Phần gỗ bị thương đó biến tính thành Trầm Hương – thứ gỗ chứa một loại tinh dầu đặc biệt.
Vụn trầm hương
Trầm hương là loại gỗ quý hiếm và mang lại giá trị cao. Người ta sử dụng Trầm hương tạo ra các sản phẩm phong thủy, tốt cho sức khỏe. Có thể kể đến nhang trầm hương dùng để xông trầm, vòng tay trầm hương. Bên cạnh những lợi ích sức khỏe như chữa đau đầu, đau nhức, căng thẳng, buồn nôn,… Trầm Hương còn được cho là mang đến vận may, thu hút tài lộc, xua đuổi tà khí,…
Chính vì những công dụng “thần kỳ” cộng với đặc tính quý hiếm. Giá trị của Trầm Hương ngày càng được đẩy lên cao. Không ít người lợi dụng cơ hội của thị trường này, sản xuất và buôn bán các sản phẩm Trầm Hương giả nhằm trục lợi. Đã có không ít trường hợp mất tiền oan vì không biết cách nhận biết gỗ Trầm Hương.
II. Các loại Trầm Hương cần nhận biết trên thị trường?
Thời đại của 4.0, mọi người ai ai cũng cầm trên tay chiếc smartphone để lướt tìm những sản phẩm mình mình muốn mua. Chỉ mất vài giây google là bạn có tất tần tật thông tin bạn cần. Một ví dụ, bạn muốn mua một chiếc vòng tay bằng trầm hương.
Chỉ cần một cú “click” tìm sản phẩm thì hàng loạt thông tin hiện ra. Với hàng loạt mức giá khác nhau như 199k, 299k, 399k,… Nhưng lại có những chỗ bán trầm hương với giá rất cao. Vậy một câu hỏi được đặt ra “Liệu trầm hương giá rẻ có thật sự tồn tại?” Làm thế nào để phân biệt Trầm hương đúng chuẩn?
1. Trầm Hương tự nhiên – Trầm hương thật
Trầm Hương tự nhiên sinh ra từ nhựa cây dó bầu để chữa lành vết thương trên thân cây. Loại nhựa này làm các phân tử gỗ bị biến đổi về hình dạng. Màu sắc và tỏa ra hương thơm. Trầm Hương tự nhiên có lượng dầu cao, nặng. Chìm hoàn toàn trong nước. Trầm Hương tự nhiên sẽ có những vân gỗ rõ ràng, màu sắc đậm vừa phải. Trầm Hương thật tỏa ra mùi hương dịu nhẹ và lan tỏa trong không gian. Hương Trầm tự nhiên tồn tại lâu và không bị mất đi.
Gỗ Trầm Hương tự nhiên rất mềm nên khó có thể gia công sản xuất hàng loạt. Vì vậy, nó vô cùng quý hiếm và có giá trị rất cao. Một vòng Trầm Hương tự nhiên có giá không dưới vài triệu đồng. Có vòng lên đến 700 – 800 triệu đồng.
2. Trầm Hương nhân tạo
Vì Trầm Hương rất quý và có giá trị rất cao nên ít cơ sở kinh doanh loại Trầm này. Những sản phẩm chủ yếu trên thị trường hiện nay là Trầm Hương nhân tạo. Đây là sản phẩm từ cây dó bầu được trồng và cấy trầm. Mất khoảng 10-20 năm, cây dó bầu mới có thể được khoan lỗ để cấy trầm. Sau khi cấy trầm còn phải mất khoảng 5 năm nữa mới tạo được trầm.
Tuy nhiên không phải cây nào cũng tạo được trầm, tỉ lệ thành công là rất ít. Chính vì thế mà Trầm Hương nhân tạo cũng rất đáng quý và có giá trị cao. Trầm Hương nhân tạo tuy không thơm bằng Trầm Hương tự nhiên nhưng vẫn mang lại mùi hương dịu nhẹ.
3. Trầm Hương giả – trầm hương giá rẻ
Trầm Hương giá rẻ này được tẩm màu cho giống với Trầm Hương thật nên màu thường khá sậm, nhìn bóng bẩy rất hấp dẫn. Hương của loại này là mùi thơm nồng nhân tạo, không dịu nhẹ như Trầm Hương thật, để lâu ngày trong không khí sẽ dần mất đi mùi thơm. Thậm chí, nhiều loại còn có mùi khá gắt. Loại trầm này khá nhẹ và xốp, không được nặng như Trầm Hương thật. Khi đun sôi trong nước tinh khiết thì sẽ đổi màu nhiều bởi có chứa lượng lớn màu nhân tạo.
Không khó để bắt gặp những quảng cáo tràn lan trên mạng xã hội rao bán vòng tay trầm hương với mức giá siêu rẻ. Từ 199, 299, 399… Trong khi giá trầm hương tự nhiên được biết đến bởi độ “đắt đỏ” của nó. Một chiếc vòng trầm hương “thật” vốn đã có giá hơn 1 triệu tùy vào kích thước và loại trầm (kỳ nam, trầm lào, trầm chìm,…). Vậy một chiếc vòng vỏn vẹn vài tram nghìn có đủ khiến bạn hoang mang?
So sánh vòng thật – giả
Một chiếc vòng trầm hương giá rẻ vốn luôn tồn tại nhiều hoài nghi. Bởi lẽ chiếc vòng tạo cảm giác lỏng lẻo, nhạt màu. Trầm hương giả vốn đã tiêu tốn không ít tiền của người mua. Tuy nhiên, vòng tay giả trầm hương lại là một kiểu sản phẩm đánh lừa người tiêu dùng khác. Vòng tay giá rẻ, giả trầm hương vốn được làm từ mùn cưa gỗ, vụn gỗ thường, ván ép, gỗ ép.
Chất liệu với giá thành rẻ, gia công hàng loạt bởi công nhân. Vòng sản xuất càng nhiều, vốn bỏ ra càng ít. Họ tẩm vào đó những hương liệu thơm khác nhau và quảng bá chiếc vòng như trầm hương thật với khả năng phát tán mùi hương. Một chiếc vòng như thế, bán ra với giá vài trăm vẫn mang lại lợi nhuận rất cao cho họ,.
III. Phạm vi phân bố của Trầm Hương
Khu vực Châu Á và khu vực Đông Nam Á là nơi cây trầm hương phát triển nhiều nhất. Trong đó tập trung chủ yếu ở các quốc gia như: Indonesia, Malaysia, Philippines, Việt Nam, Lào, Thái Lan và Trung Quốc.
Ở nước ta trước đây phân bố trong các khu rừng mưa ẩm, nhiệt đới, nguyên sinh như ở Nghệ An, Hà Tĩnh, Thanh Hoá đặc biệt là trải dài từ Quảng Bình vào nam đến Phú Quốc nổi trội là ở Khánh Hoà. Trầm hương Khánh Hòa nổi tiếng về chất lượng thượng hạng, hương thơm đặc trưng nên được xem là loại trầm hương cao cấp.
IV. Cách nhận biết gỗ Trầm Hương thật – giả
Hành vi làm giả Trầm Hương ngày càng phổ biến và tinh vi, vì vậy chúng ta nên trang bị cho mình đầy đủ kiến thức về trầm hương cũng như cách nhận biết gỗ Trầm Hương giả để mua được sản phẩm chất lượng, tránh gây hại cho sức khỏe của bản thân. Sau đây Thiên Mộc Hương sẽ gợi ý cho bạn 4 cách đơn giản để nhận biết gỗ Trầm Hương thật và giả:
1. Cách nhận biết gỗ trầm hương xịn: Quan sát
Một trong những cách thử Trầm Hương là quan sát bề mặt của gỗ. Vòng tay Trầm Hương thật luôn có màu sắc tự nhiên chân thật, không bóng loáng. Khi quan sát kĩ sẽ thấy các vân dầu nằm dọc len lỏi trong các thớ gỗ, càng nhiều vân thì Trầm hương càng chứa nhiều tinh dầu. Khi cầm có cảm giác nặng tay.
Trầm hương giả thường được tẩm mùi trầm vào những loại gỗ khác, có màu nâu đen hay đen rất sậm bởi trầm giả được nhuộm màu cho giống trầm thật, nhìn có vẻ đẹp mắt, bóng bẩy nên không thấy được lớp vân dầu trên gỗ, cầm không chắc tay và nhẹ hơn trầm hương thật.
2. Cách nhận biết gỗ trầm hương: Ngửi
Bạn cũng có thể phân biệt Trầm Hương thật giả bằng khứu giác. Vậy mùi trầm hương như thế nào? Trầm Hương thật luôn có mùi hương thoang thoảng tinh tế. Không nồng nàn nhưng thơm lâu và rất dễ chịu. Trong khi hàng giả sẽ có mùi nồng như nước hoa, đôi khi gây khó chịu khi ngửi.
Trầm hương thật thường có mùi thơm thoang thoảng, nhẹ nhàng. Trầm hương giả, trầm hương giá rẻ thì ban đầu có mùi rất nồng khi chưa có tác động nhiệt độ vì được tẩm tinh dầu trầm hương hoặc hương liệu hóa chất.
3. Cách nhận biết gỗ trầm hương: Đốt
Ngoài việc ngửi trực tiếp, bạn có thể đốt mẫu gỗ Trầm để ngửi mùi của gỗ khi đốt vì Trầm Hương thật khi đốt trực tiếp sẽ tỏa hương thơm dễ chịu và ít khói. Trong khi đó Trầm Hương giả do tẩm hóa chất nên khi tiếp xúc với nhiệt độ cao sẽ có mùi nồng nặc, khó chịu. Thậm chí gây cay mắt và khó thở khi hít phải. Vì vậy, nhờ vào việc đốt trầm hương, bạn cũng có thể phân biệt được trầm thật giả.
Một cách khác để nhận biết Trầm Hương thật là cạo trầm hương thành bột. Bỏ vào lò xông điện, khi đó mùi hương trầm sẽ toát lên và không bị khói khi ngửi. Đây là cách test chủ yếu khi người ta kiểm tra trầm hương so với kỳ nam.
4. Cách nhận biết gỗ trầm hương: Nếm
Nếm mùi vị của trầm cũng là cách thử trầm hương để biết được đó là trầm thật hay giả. Các loại trầm hương tự nhiên hầu hết đều có đặc trưng mùi vị riêng. Có thể là tính đắng, cay, ngọt tạo cảm giác tê tê ở đầu lưỡi. Vị của trầm phụ thuộc nhiề vào lượng tinh đầu chứa trong đó. Những trầm có lựng tinh dầu nhiều, sẽ có vị ngọt nhiều hơn.
Hiện nay trên thị trường, Trầm Hương giả xuất hiện rất nhiều với vẻ ngoài được chế tác rất tinh vi. Khó phát hiện hay phân biệt trầm hương thật giả. Chính vì vậy, các bạn nên tìm hiểu các địa chỉ bán sản phẩm từ Trầm Hương uy tín, chất lượng. Thiên Mộc Hương luôn tự hào là nơi cung cấp các sản phẩm từ 100% Trầm Hương tự nhiên. Chế tác thủ công tinh xảo với 35 kinh nghiệm làm nghề.
* Lưu ý:
Có một số bài viết bày phân biệt vòng tay trầm hương thật bằng cách “bỏ vòng tay vào nước và đun sôi trong vòng 30 phút, vòng nào mà làm nước ra màu vàng, màu nâu là trầm giả” .
Đây là sai lầm. Trầm hương thật chất cũng như cây thuốc trong đông y thôi, việc đun sôi trong thời gian dài thì kiểu gì cũng ra màu, chất màu đó là dầu trầm trộn lẫn nhựa dầu tiết ra. Các loại trầm hương có nhiều cách để phân biệt. Bạn cần chọn ra những cách chính thống và có hiệu quả. Không nên tin vào các thông tin sai sự thật.
V. Cách nhận biết trầm hương và kỳ nam
1. Mùi hương
Chất lượng giữ tầm hương và kỳ nam đã được phân biệt rõ rệt. Chính vì thế mà ta có thể dễ dàng nhận thấy mùi hương của kỳ nam thơm và đậm hơn trầm hương. Từ xa bạn vẫn có thể cảm nhận được hương thpwm củ kỳ dù có bị bọc kín. Mùi trầm hương phải đặt ở cực li gần mới ngửi được. Trầm hương càng để lâu mới cho ra mùi đậm.
2. Mùi vị
Khi nếm, kỳ nam có nhiều vị hoàn lẫn trong đó như cay, đắng, ngọt. Trầm hương thường có vị đắng, chát.
3. Màu sắc
Kỳ nam có lượng tinh dầu cao nên màu của nó thường sẫm và đậm hơn trầm. Kỳ nam hoàn toàn chìm trong nước. Trầm hương màu sáng hơn, thường có màu xám, vàng. Khi bỏ trong nước sẽ nổi. Riêng đối với trầm hương chìm khi bỏ vào nước cũng sẽ chìm xuống đáy.
Như vậy Thiên Mộc Hương đã chia sẻ đến bạn cách nhận biết cây trầm hương thật giả dựa trên nhiều phương pháp. Hy vọng với những thông tin trên sẽ giúp bạn dễ dàng chọn lựa mua đúng trầm hương thật tránh mua hàng giả kém chất lượng với giá cao.
