"Khi Vin ra taxi, nhiều bạn hỏi: liệu có thành công?
Thành công quá đi chứ. Rất thành công. Thậm chí có thể là một trong vài nước đi thành công nhất của Vin từ thủa lập nghiệp đến giờ.
Tại sao lại nói vậy?
Vì nếu nhìn hành động ấy trong một tổng thể to lớn hơn nhiều thì hầu hết ai cũng thấy điều đó là đương nhiên. Một tổng thể phi-taxi. Trong tổng thể ấy, thậm chí dù Vin taxi (gọi thế cho nó dễ) có thất bại thảm hại thì Vin vẫn có thể thành công.
Như thế nào nhỉ?
A. VỀ T.ÀI CHÍNH
Vin taxi là một nước đi đ.ộc địa về t.ài chính.
Chắc hẳn mọi người đều đã có đọc (hoặc ít nhất là hình dung được) về tình hình t.ài chính của Vin/Vinfast, đặc biệt là về tỷ lệ n.ợ trên vốn chủ sở hữu "siêu to kh.ổng lồ" của nó.
Trong khi đó, khả năng thu hút vốn bổ sung của Vin đã bị th.ắt chặt đến ng.ặt ngh.èo: kênh tr.ái phiếu đóng băng, hạn mức cho v.ay BĐS của ngân hàng bị kiểm soát đặc biệt, thị trường BĐS đóng băng nên bá.n sản phẩm hay sang nhượng dự án đều tắc, thị trường chứng khoán sụt giảm nên phát hành thêm cổ phiếu không mấy người m.ua, IPO công ty mới như Vinfast thì không chắc thành công, thậm chí kể cả khi đã "khoác áo ngoại". Thâm chí là dù không làm gì thì hoạ lại vẫn có thể đến tận nhà: những ngân hàng đầu tư quốc tế lớn nhất như Credit Suisse hay Deutsche Bank lần lượt s.ụp đ.ổ hay l.ao đ.ao. Những khoản đang định v.ay bị đình tắc thì không nói, những khoản v.ay trong quá khứ từ các ông lớn này (ai đó thống kê giúp đi ạ ;-)) cũng có thể bị ảnh hưởng…
Thập diện mai phục đó nghe!
Một cơ thể lực sĩ vốn cần lượng m. áu kh.ổng lồ mỗi ngày để vận động. Đ.ùng một cái bỗng dưng lượng m. áu bị sụt giảm chỉ còn bằng lượng m. áu của một con chuột. Vậy thì lực sĩ ấy có còn khoẻ không?
Oạch... Nhưng thế thì liên quan gì đến taxi nhỉ?
Để bần đạo chia sẻ thêm một insight cho quý dzị nghe!
Các hãng taxi khi đầu tư xe mới thì chỉ cần một số vốn đối ứng nho nhỏ mà thôi (20-30% tổng giá trị), phần còn lại thì ngân hàng hay thuê mua tài chính sẽ giúp thu xếp.
Thế thì sao?
Chuyện gì sẽ xảy ra khi Vin mở một công ty kinh doanh taxi và bán xe Vinfast cho công ty ấy?
Beng!!!
Việc này mang lại mấy cái lợi sau đây:
1. Biến giá trị tồn kho không bá.n được của Vinfast thành doanh thu. Đẹp sổ sách kinh doanh và hồ sơ IPO. Đẹp hồ sơ marketing (đã bá.n thành công nhiều trăm ngàn xe ra thị trường…). Nhớ rằng với một công ty khởi nghiệp thì niềm tin của nhà đầu tư về tương lai của doanh nghiệp sẽ quyết định về định giá ấy. Mà niềm tin thì bị ảnh hưởng rất nhiều bởi mấy cái tồn kho và doanh thu này đấy các cụ ạ.
2. Lượng vốn hãng taxi huy động được sẽ là từ gấp 3 đến gấp 4 lượng vốn tự có. Nghĩa là cùng 1 đồng vốn tự có ấy, để ở Vinfast thì không v.ay được đồng nào (vì quá mức an toàn rồi), còn để ở công ty taxi thì có thể vay được thêm 3-4 đồng. Chưa nói đến việc sau khi sổ sách của Vinfast đẹp hơn (tăng doanh thu đùng đùng mà) thì Vinfast lại có thể xin v.ay thêm nữa.
3. Các khoản v.ay ngân hàng (hay sử dụng kênh thu m.ua tài chính) này lại không bị dòm ng.ó hay kiểm soát đặc biệt như khi phát hành trái phiếu hay v.ay bất động sản.
4. Và có một chi tiết vô cùng thú vị là khác với khi vay m.ua bất động sản, ngân hàng phải định gi.á trên cơ sở mặt bằng gi.á thị trường thì khi vay để m.ua xe mới, ngân hàng sẽ neo cơ sở gi.á niêm yết của hãng xe. Mà ai là người niêm yết? Ủa ủa a lô a lô…
5. Có bạn nói: thì ít ra người ta cũng phải có lượng vốn tự có nữa chứ. Vầng, 99,99% chúng ta đều nghĩ như thế và làm như thế. Nhưng vẫn có những cách để thu xếp được mà vẫn hợp pháp các cụ ạ.
Tóm lại, về mặt tài chính, với sự đầu tư vào taxi, Vin có thể "biến CỦA NỢ thành CỦA CẢI".
B. VỀ KINH DOANH - THỊ TRƯỜNG
Với khía cạnh này, Vin tạo được các hiệu quả sau:
1. Cơ hội trải nghiệm xe điện mới, êm, thơm, r.ẻ cho đông đảo công chúng. Rất nhiều trong số họ chỉ mới nghe nói và mắng theo chứ chưa bao giờ ngồi trên một chiếc xe điện Vinfast thực sự. Mà ấn tượng xe mới thì chắc chắc là hơn đ.ứt mấy cái xe công nghệ gi.á r.ẻ hay xe cũ của các hãng taxi rồi. Sau khi trải nghiệm, thị trường sẽ sẵn sàng hơn cho việc m.ua xe điện Vinfast.
2. Dùng lái xe khắp thiên hạ và dùng hành khách khắp đất trời làm "ch.uột bạch" giúp Vinfast thử nghiệm và hoàn thiện xe. Chỉ cần nhớ mang theo cờ lê số 10.
3. Hoàn tất chuỗi trạm sạc khắp những nơi có thể có người m.ua xe: tăng phạm vi an tâm hoạt động. Thực ra thì đây mới là điểm mấu chốt nhất cản trở nhiều quyết định m.ua xe hiện nay.
4. Rải trạm bảo dưỡng sửa chữa, phụ tùng thay thế và dịch vụ khắp cả nước để tăng chất lượng trải nghiệm khách hàng và giảm ch.i ph.í sửa chữa bảo dưỡng trung bình cho khách hàng. Đừng c.oi thường điều này, nó đã giúp Toyota có vị thế số 1 ở Việt Nam suốt 30 năm vừa qua. Và nó cũng giúp Toyota Việt Nam là đơn vị hiệu quả nhất toàn cầu đấy.
5. Với số lượng bá.n ra nhiều hơn, Vinfast sẽ đến gần ngưỡng hoà vốn hơn. Số lượng lớn cũng giúp Vinfast thương lượng tốt hơn với các nhà cung cấp và có chi ph.í đầu vào giảm đáng kể. Gi.á hợp lý bên cạnh các yếu tố bên trên sẽ giúp Vinfast bá.n được xe dễ dàng hơn rất nhiều. Cả ở Việt Nam lẫn trên toàn cầu.
Ủa sao chỉ thấy có lợi cho Vinfast không vậy nhỉ? Thế còn Vin taxi thì sao?
6. Vin taxi có một cơ hội lớn để "thống nhất giang hồ" ngành.
Thị trường taxi Việt Nam hiện sa vào giai đoạn s.uy thoái rất nặng, biểu hiện ở biên lợi nhuận cực thấp cho toàn ngành. Vị thế dẫn đầu tuyệt đối của Grab rất vững chãi cho dù đã có rất nhiều "liên minh chiến lược" để phòng thủ. Các hãng taxi vừa nhỏ lẻ (đặc biệt là ở phía Bắc), vừa "đồng sàng dị mộng" (mỗi ông một toan tính), vừa không đủ quyết liệt (nửa này nửa nọ) nên không tạo được hiệu quả. Bên cạnh đó, tỷ lệ "quãng đường xe có khách" lên đến 85% của Grab giúp nó có hiệu quả tài chính vượt trội với trung bình toàn ngành, đặc biệt là khi giá nhiên liệu cao.
Giờ khi Vin taxi ra đời, do chạy bằng điện nên chi ph.í vận hành không cao. Xe lại đồng bộ nên dễ sửa chữa bảo dưỡng và vận hành. Thương hiệu lớn và được công chúng đón nhận. Lại thêm tính quyết liệt của Vin đã ăn sâu vào máu. Những điều này tạo nên một tiền đề mạnh mẽ giúp Vin taxi hiệu quả cao hơn.
Thêm vào đó, thị trường khởi điểm mà Vin taxi chọn là phía Bắc cũng rất sáng suốt. Nơi đó vừa không có đối thủ lớn đủ tầm. Người tiêu dùng lại rất quan tâm đến khác biệt về gi.á. Lực lượng lái xe lại sẵn sàng nhảy việc chỉ với vài phần trăm khác biệt tỷ lệ chia sẻ doanh thu. Nhu cầu đi taxi tại thời điểm ra mắt cao đ.ột biến (phía Nam trung bình cả năm cao và đều hơn, nhưng phía Bắc thì đỉnh mùa nóng và đông lại cao vọt lên do thời tiết khắc nghiệt).
Với "thiên thời - địa lợi - nhân hoà" như vậy thì xác suất Vin taxi thành công ở phía Bắc là rất cao. Họ chỉ bắt đầu gặp những khó khăn đầu tiên khi Nam tiến t.ấn c.ông vào thị trường giàu truyền thống của hai ông lớn Vinasun và Mai Linh mà thôi. Nhưng với những bài học và tích luỹ từ phía Bắc, hy vọng họ sẽ kịp đúc kết kinh nghiệm và năng lực để thành công. Họ có cơ hội để trở thành kẻ dẫn đầu "lực lượng kh.áng ch. iến ch.ống Grab".
Rất chờ đón Grab có đối trọng đủ lớn để người tiêu dùng được hưởng lợi.
Vấn đề là ban lãnh đạo Vin taxi phải biết cách điều hành. Nó giống như VinMart đã từng được coi là có lợi thế hay VinID đã từng được coi là "vét sạch tiền của thiên hạ" vậy: chiến lược đúng đắn là quan trọng, nhưng mấu chốt là ở vận hành.
7. Nhưng thực ra việc trực tiếp đầu tư kiểu này rất là không nên.
Đúng ra Vin nên có những chương trình để chuyển hoá các hãng taxi hiện hữu sang dùng sản phẩm của họ thì hiệu quả sẽ còn càng lớn hơn nữa: không mang hình ảnh thù địch với khách hàng của chính mình, không cần tốn vốn để đầu tư ban đầu. Hoặc ít nhất là đầu tư vào một hãng taxi lớn rồi chuyển hoá nó. Chứ ăn luôn phần của khách hàng của chính mình là tối kị trong làm ăn.
Kịch bản tiếp theo là gì?
Hai kịch bản lớn:
a. Các hãng taxi khác cũng phải chuyển sang xe điện. Nhưng họ không thể và không nên m.ua xe điện của Vinfast nên sẽ phải chọn một hãng xe điện Trung Quốc nào đó (gi.á r.ẻ hơn Vinfast nhiều) và mở đường cho ông lớn phương Bắc vào Việt Nam. Câu chuyện bắt đầu phức tạp rồi đây. Cản trở lớn nhất là các trạm sạc điện mà thôi. Nếu tiêu chuẩn là tương thích thì Vin taxi (và cả Vinfast) gặp khó. Nếu tiêu chuẩn là không tương thích thì coi chừng tr.ả đ.ũa và k.iện t.ụng qua các kênh quốc tế và ng.oại giao. Tôi không biết về quy định liên quan đến các tiêu chuẩn này nên không dám bàn thêm.
b. Sau khi tạo sức é.p đủ lớn trên thị trường, Vin taxi vung tiền để m.ua lại một trong hai hãng taxi lớn (vốn hoá khoảng 1000 tỷ nên chỉ cần khoảng 500 - 700 tỷ là đã đủ). Khi m.ua thành công, tự động đơn vị còn lại sẽ buông cờ vì không thể cạnh tranh được nữa. Khi này, Vin gom gọn thị trường taxi cả nước và có thể là cả thị trường xe điện, dự trữ được một khoảng thời gian 3 - 5 năm đệm để chuẩn bị trước khi các ông lớn nước ngoài vào.
Kịch bản nào có xác suất xảy ra cao hơn thì tôi không biết vì còn phụ thuộc vào rất nhiều các yếu tố và diễn biến trong tương lai.
8. Sự đầu tư quyết liệt và sắc nét này cho thấy Vin đã bế tắc chiến lược và hết bài đối với Vinfast.
Chưa khi nào trong lịch sử loài người lại có một hãng sản xuất xe đi kinh doanh chính cái xe ấy để nhặt về từng đồng bạc cắc. Cả hai hãng sản xuất nhiều xe taxi nhất là Toyota và Kia cũng vậy.
Tại sao?
Vì về mặt chiến lược, cần rút ngắn vòng quay tài sản càng ngắn càng tốt.
Hãy cùng xét một ví dụ giữa hai đơn vị cùng xây căn hộ cao cấp với số vốn ban đầu không khác biệt để hình dung rõ hơn về hiệu quả. Đơn vị A xây ra, sau đó cho thuê trong 5 hay 7 năm để lấy lại vốn, rồi khai thác tiếp trong vài chục năm tiếp theo để thu lời ròng. Đơn vị B thì vừa xong bản vẽ 1/500 (hay xong móng theo quy định sau này) đã đem đi b.án cho khách h.àng, nên chỉ 6-12 tháng đã lấy lại vốn và một phần lời. Đơn vị nào trong số đó 10 hay 20 năm sau sẽ giàu hơn? Đơn vị nào sẽ ít rủi ro hơn?
Vậy nên người ta nói "xuống tiền chậm nhất có thể, thu tiền sớm nhất có thể". Đặc biệt là với các môi trường và ngành nghề kinh doanh phức tạp, nh.ạy cả.m, nhiều r.ủi ro. Ngành sản xuất xe hơi và kinh doanh taxi có thuộc nhóm đó không nhỉ?
Nhưng dĩ nhiên, đây vẫn là một nước đi SÁNG trong hoàn cảnh KHÓ của Vinfast trong giai đoạn gần đây. Tôi đánh giá cao lựa chọn chiến lược này và khả năng thành công của nó. Nhưng tôi tin tưởng chắc chắn rằng đây chỉ là một sự xoay sở chiến thuật bất đắc dĩ chứ không phải là một chiến lược ngay từ khi khai sinh Vinfast của anh Vượng như nhiều bạn đã tung hô.
Dĩ nhiên, bài viết này là dựa trên những thông tin không đầy đủ và có phần suy đoán của cá nhân tôi. Tác dụng của bài viết chỉ để chúng ta cùng tư duy với những người đánh cờ hàng đầu. Tránh trường hợp "khen bất kể, ch. ửi vô cùng". Tôi xin miễn trách nhiệm về bài viết và giữ quyền chỉnh sửa bất cứ lúc nào khi có thêm những thông tin mới."
- Tác giả: Trần Bằng Việt, Chủ tịch HĐQT Dong A Solution, Nguyên Tổng giám đốc Mai Linh Taxi Tập đoàn Mai Linh
#Tapchibonbanh
No comments:
Post a Comment