Dụ hàng ngàn người đi mở tài khoản ngân hàng để chiếm đoạt thông tin cá nhân

TTO - Một nhóm người mời gọi, lôi kéo người dân đến ngân hàng để mở tài khoản cá nhân không phải mất tiền mà còn được nhận 100.000 đồng/tài khoản. Sau đó đem thông tin cá nhân của những người này đi bán...

Những CMND giả mà các đối tượng trong đường dây tạo ra từ thông tin cá nhân mua được để bán - Ảnh: TRẦN TUẤN

Ngày 18-12, Công an tỉnh Quảng Bình cho biết đã ra lệnh giữ người trong trường hợp khẩn cấp đối với Nguyễn Cao Hoàng (28 tuổi, trú tại quận Hải Châu, Đà Nẵng), Hoàng Trung Thương (trú Bắc Lý, Đồng Hới, Quảng Bình) và Nguyễn Tiến Đức (21 tuổi, trú tại xã Kỳ Văn, huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh) để điều tra về hành vi dụ dỗ người khác mở tài khoản ngân hàng để chiếm đoạt thông tin cá nhân rồi bán.

Bước đầu cơ quan điều tra xác định 15 người có liên quan đến đường dây này. Đây là một hình thức lừa đảo mới được xác định có đến hàng ngàn người là nạn nhân và số tiền lừa đảo lên đến 1.000 tỉ đồng.

Trước đó, khoảng tháng 7-2020, Công an tỉnh Quảng Bình nhận thông tin về việc có một số người trên địa bàn mời gọi, lôi kéo người dân đến ngân hàng để mở tài khoản cá nhân không phải mất tiền mà còn được nhận 100.000 đồng/tài khoản. Những đối tượng này còn trả cho những người mời gọi người khác đến mở tài khoản thành công mức 40.000 đồng/tài khoản.

Công an Quảng Bình đã lập chuyên án. Giữa tháng 12, ban chuyên án huy động 10 tổ công tác gồm 100 cán bộ, chiến sĩ đồng loạt ập vào các điểm liên quan đến đường dây tại các tỉnh Quảng Bình, Hà Tĩnh, Ninh Bình và TP Đà Nẵng

Kết quả điều tra ban đầu cho thấy đây là một đường dây lừa đảo chiếm đoạt thông tin cá nhân để bán. Mỗi số tài khoản Thương nhận được từ Hoàng 400.000 đồng. Sau khi nhận được thông tin cá nhân của người đăng ký mở tài khoản thì Thương và Hoàng tự tạo ví Momo, ZaloPay để hưởng các gói quà ưu đãi (sử dụng để thanh toán tiền điện, nước, Internet…) trị giá 700.000 đồng/tài khoản. 

Sau khi hưởng lợi, Hoàng bán tài khoản Momo cho các đối tượng hoạt động tổ chức đánh bạc trực tuyến và lừa đảo chiếm đoạt tài sản với giá 50.000 đồng/tài khoản.

Đối với tài khoản mua từ Nguyễn Tiến Đức thì Hoàng tổng hợp thông tin gửi cho Nguyễn Công Nam (26 tuổi, trú tại quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng) tạo CMND giả để liên kết ngân hàng, định danh ví Momo. 

Sau đó, Hoàng và Nam sẽ tạo CMND giả để định danh ví Momo liên kết với tài khoản ngân hàng do Hoàng gửi. Từ đó Hoàng bán tài khoản cho các đối tượng hoạt động tổ chức đánh bạc trực tuyến và lừa đảo chiếm đoạt tài sản để thu lợi từ 250.000 - 350.000 đồng/tài khoản.

Khám xét khẩn cấp chỗ ở của Hoàng, Thương và Nam, ban chuyên án đã thu giữ gần 1.983 thẻ sim điện thoại, hàng trăm thẻ ATM cùng nhiều CMND giả và 3.613 bộ tài khoản ngân hàng đã mở..

Hiện vụ án đang được tiếp tục mở rộng điều tra, truy xét.

Vay tiền qua công ty tài chính: Giải pháp cứu cánh cho người lao động

Với thủ tục nhanh gọn, tiện lợi, không cần thế chấp, các công ty tài chính tín dụng đang là lựa chọn hàng đầu của nhiều người dân thay vì tìm đến ngân hàng với các quy định phức tạp và chặt chẽ hơn.
Vay tiền không cần thế chấp

Dịch COVID-19 kéo dài, giá cả leo thang khiến cuộc sống của nhiều người dân gặp khó khăn. Thiếu tiền để sinh hoạt, để duy trì sản xuất trong khi thủ tục vay vốn ngân hàng lại có nhiều yêu cầu khắt khe. Điều này khiến nhiều người dân tìm đến các công ty tài chính, tín dụng để vay tiền như một giải pháp cứu cánh.

Theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế, trong đại dịch COVID-19 vừa qua, thu nhập của người dân nói chung, đặc biệt là các người dân lao động nói riêng sụt giảm một cách nghiêm trọng. Thống kê mới nhất của Bộ Lao động, Thương bịn và Xã hội cho thấy, có đến 11% số lao động là thường xuyên phải đi vay tiền để tồn tại trong khoảng 2 năm trở lại đây.

PGS.TS Định Trọng Thịnh.

"Nhu cầu về vay tiền trong người dân là rất lớn. Thế nhưng để vay của ngân hàng, người dân cần có tài sản đảm bảo, thế chấp, phải đảm bảo không có nợ xấu và chứng minh năng lực trả nợ. Ngoài ra cần thời gian làm các thủ tục và chờ đợi. Với thủ tục tương đối phức tạp như vậy nên nhiều người dân khó có thể tiếp cận. Thậm chí có thể đối mặt với nguy cơ bị ngân hàng từ chối", PGS.TS Đinh Trọng Thịnh nhấn mạnh.

Trái ngược với ngân hàng, các công ty tài chính, tín dụng hiện nay lại có cơ chế cho vay tương đối dễ dàng, thuận lợi. Ưu điểm của các công ty này là thủ tục vay tương đối đơn giản, tiếp cận dễ nên có thể vay nhanh chóng. Đây trở thành địa chỉ cứu cánh cho những người dân gặp khó khăn về vấn đề tài chính.

"Các công ty tài chính có thể đáp ứng nhu cầu vay tiền nhanh nhất, thậm chí nửa giờ, một giờ sau là có tiền mà không cần quá nhiều thủ tục, giấy tờ. Do đó, họ trở thành lựa chọn đầu tiên của người lao động nghèo, thu nhập không ổn định", ông Thịnh dẫn chứng.

Tránh được tín dụng đen

Ở một khía cạnh khác, PGS.TS Định Trọng Thịnh đánh giá, để được hoạt động trong lĩnh vực cho vay, các công ty tài chính tín dụng phải đăng ký và được sự cấp phép của ngân hàng nhà nước. Do đó, khi tìm đến các công ty này, người có nhu cầu vay tiền sẽ được đảm bảo, tránh các rủi ro, sự cố sau này.

 "Hiện nay, lợi dụng nhu cầu vay tiền lớn của người dân, nhiều đối tượng đã sử dụng các cách thức, chiêu trò để lừa đảo. Người vay nếu không cẩn thận có thể dễ dàng sập bẫy tín dụng đen khi vay tiền online, vay tiền qua app ảo không được nhà nước cấp phép hoạt động, qua các ứng dụng với lãi suất cắt cổ, thậm chí có trường hợp lãi suất cho vay lên tới 2.000%/năm.

Ngược lại, các công ty tài chính, tín dụng muốn hoạt động trong lĩnh vực tiêu dùng bắt buộc phải được ngân hàng nhà nước Việt Nam cấp phép, chính thức hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam. Khi đó lãi suất vay sẽ phù hợp, dù có thể cao hơn so với ngân hàng.

Người dân khi vay tại đây sẽ có pháp luật đảm bảo. Khi có các cơ chế của nhà nước ràng buộc, các công ty tài chính, doanh nghiệp phải thực hiện đúng hợp đồng, lãi suất cho vay và các điều khoản kèm theo. Khi đó người dân sẽ có được độ an tâm và phòng tránh rủi ro không cần thiết", ông Thịnh nhấn mạnh.

Để tránh gặp phải các rắc rối sau này, vị chuyên gia kinh tế lưu ý, người dân không nên vay tiền một cách bừa bãi. Cần cận trọng, kiểm tra thật kỹ khi ký các hợp đồng vay tiền. Quan trọng phải xem lãi suất tính ra một năm là bao nhiêu, các phí đi kèm gồm những gì? Để từ đó tính ra tổng thể các chi phí vay là bao nhiêu.

Bên cạnh đó, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cũng đề nghị các công ty tài chính, tín dụng cần đảm bảo quy trình cho vay, đòi nợ để giảm thiểu rủi ro. Quy trình cho vay, thẩm định, thực hiện cho vay cần nhanh nhưng cũng cần chính xác để đảm bảo quyền lợi của cả hai bên.

"Thời gian tới, nhu cầu vay tiền của người dân, nhất là đối tượng công nhân, lao động nghèo sẽ còn rất lớn. Tuy nhiên, không phải vì thủ tục nhanh chóng, đơn giản mà người vay đẩy rủi ro cho các công ty tài chính. Vay tiền văn minh là điều cần phải hướng tới trong hoạt động tiêu dùng hiện nay", ông Thịnh nêu quan điểm.

Có được dùng song song CMND còn hạn khi đã được cấp CCCD gắn chip?

Thực tế có rất nhiều người hiện đang có hai giấy tờ tuỳ thân là Chứng minh nhân dân (CMND) còn nguyên vẹn, còn hạn sử dụng và Căn cước công dân (CCCD) gắn chip mới được cấp. Việc sử dụng song song cả hai loại giấy tờ này có được phép?

CMND còn hạn có phải đổi CCCD gắn chip không?

Hiện nay, người dân vẫn đang sử dụng cả Căn cước công dân mã vạch, Căn cước công dân gắn chip, Chứng minh nhân dân 9 số, Chứng minh nhân dân 12 số làm giấy tờ tuỳ thân chứng minh những đặc điểm riêng của mỗi công dân về lai lịch, nhân dạng gồm những nội dung:

- Họ và tên khai sinh, tên gọi khác (nếu có).

- Ngày tháng năm sinh.

- Đặc điểm nhân dạng, giới tính.

- Dân tộc, quê quán, nơi thường trú.

Tuy nhiên, hiện nay, trên cả nước đã thống nhất chỉ cấp CCCD gắn chip cho công dân nếu người dân yêu cầu đổi, cấp lại loại giấy tờ tuỳ thân này. Và với người đang sử dụng CMND, căn cứ Điều 5 Nghị định 05/1999/NĐ-CP, công dân phải làm CCCD trong trường hợp:

- CMND hết hạn.

- CMND hư hỏng đến mức độ không còn sử dụng được nữa.

- Khi công dân thay đổi họ tên chữ đệm hoặc ngày tháng năm sinh.

- Khi Công dân thay đổi nơi đăng ký hộ khẩu thường trú ra khỏi phạm vi tỉnh.

- Khi công dân thay đổi đặc điểm nhận dạng như tẩy xoá sẹo, nốt ruồi, phẫu thuật thẫm mỹ…

- Khi CMND cũ bị mất.

Bên cạnh đó, khoản 1 Điều 1 Nghị định 170/2007/NĐ-CP cũng nêu rõ, CMND có giá trị sử dụng trong vòng 15 năm kể từ ngày cấp. Đồng thời, khoản 2 Điều 38 Luật Căn cước công dân cũng khẳng định, CMND đã được cấp trước ngày 1/1/2016 vẫn còn hạn thì được sử dụng cho đến hết 15 năm kể từ ngày cấp.

Như vậy, có thể thấy, pháp luật không bắt buộc công dân đang sử dụng CMND còn thời hạn sử dụng phải đổi sang CCCD gắn chip. Hay nói cách khác, người dân có thể tiếp tục sử dụng CMND của mình cho hết khi hết hạn mới cần đi đổi hoặc nếu thuộc một trong các trường hợp nêu trên.

CMND còn hạn có được dùng song song với CCCD không?

Khoản 3 Điều 11 Thông tư 59/2021/TT-BCA nêu rõ, thu lại Chứng minh nhân dân, thẻ Căn cước công dân đang sử dụng trong trường hợp công dân làm thủ tục chuyển từ Chứng minh nhân dân sang thẻ Căn cước công dân, đổi thẻ Căn cước công dân.

Đồng thời, khoản 8 Điều 5 Thông tư 60/2021/TT-BCA cũng quy định, thu hồi Chứng minh nhân dân, Căn cước công dân cũ đối với trường hợp công dân làm thủ tục đổi từ Chứng minh nhân dân sang thẻ Căn cước công dân, đổi thẻ Căn cước công dân.

Như vậy, theo quy định này, khi đổi từ CMND sang CCCD thì người dân sẽ bị thu hồi thẻ CMND cũ nên sẽ không thể sử dụng song song cả CMND và CCCD gắn chip mới.

Do hai Thông tư này được áp dụng từ ngày 1/7/2021 nhưng trước đó, Bộ Công an đã triển khai cấp CCCD gắn chip cho công dân. Do đó, thời điểm trước, vẫn rất nhiều người khi đổi sang CCCD gắn chip thì chỉ bị cắt góc CMND cũ mà không bị thu hồi lại hoặc thậm chí còn bị "bỏ sót" không cắt góc.

Do đó, thực tế có rất nhiều người hiện đang có hai giấy tờ tuỳ thân là CMND còn nguyên vẹn, còn hạn sử dụng và CCCD gắn chip mới được cấp. Và nhiều người đã sử dụng song song cả hai loại giấy tờ này.

Tuy nhiên, theo quy định mới nhất ở trên, sau khi cấp CCCD sẽ phải thu hồi CMND. Đồng nghĩa, CMND sẽ không còn giá trị sử dụng dù còn nguyên vẹn và còn hạn sử dụng.

Do đó, nếu người nào vẫn có cả CMND và CCCD thì nên sử dụng CCCD để tránh trường hợp sau này phải thực hiện các thủ tục thay đổi thông tin thành số CCCD.